Doç. Dr. Hülya ŞAHİN
Özet
Pulmoner hipertansiyon (PH), pulmoner arter basıncında (PAB) ve pulmoner vasküler dirençte (PVD) ilerleyici artışlar ile karakterize, sonunda sağ ventrikül yetmezliğine ve ölüme yol açan nadir ve yıkıcı bir hastalıktır. Artan egzersiz intoleransı ile birlikte ilerleyici dispne ve yorgunluk en önemli semptomlardır. Hastalığa özgü tıbbi tedaviye rağmen, hastaların çoğu semptomlardan, düşük egzersiz kapasitesi ve yaşam kalitesinden, hastalığın ilerlemesinden muzdariptir. Uzun yıllar boyunca PH hastalarında egzersiz eğitimi, hastalığın kötüleşmesi, sağ ventrikül dekompansasyonu ve ani kardiyak ölüm riski nedeniyle kontrendike kabul edilmiştir. Ancak son zamanlarda PH hastalarında egzersiz eğitiminin güvenliğini ve etkinliğini gösteren umut verici bir literatür ortaya çıkmıştır. Hangi etyolojiye sahip olursa olsun, her evredeki PH hastasına yapılan bireyselleştirilmiş rehabilitasyon programının yaşam kalitesinde, egzersiz kapasitesinde ve hatta hemodinamide önemli iyileşmeler sağladığı gösterilmiştir. Egzersiz eğitimi; uzman merkezlerde, multidisipliner ve deneyimli bir ekip tarafından yüksek düzeyde denetlenen, spesifik ilaç tedavisi altında ve klinik olarak stabil PH hastalarına uygulanmalıdır. Özellikle ileri evredeki hastalar için, eğitimden saatler sonra olumsuz olaylar meydana gelebileceğinden, yatan hasta ortamında egzersizin başlatılması önemlidir. Dekondüsyonu olan ve egzersiz yapma yeteneğine sahip stabil PH hastalarına, ilaç tedavisine ek olarak pulmoner rehabilitasyon (PR) programı uygulanması önerilmektedir.